Η λειτουργία των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης, παρά τα θεσμικά και οικονομικά προβλήματα που κατά καιρούς αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν, ανέδειξε τα σημαντικά πλεονεκτήματά τους σε σχέση με τους ΟΤΑ, δικαιώνοντας τους υπέρμαχους του Ν. 1069/80 (Ιδρυτικός Νόμος) και των ΔΕΥΑ, αλλά και όλους που ισχυρίζονται ότι χωρίς τις συγκεκριμένες Επιχειρήσεις ο τομέας ύδρευσης-αποχέτευσης θα ήταν ακόμα πολύ πίσω σε σχέση με τους αντίστοιχους τομείς των χωρών-μελών της Ε.Ε. «Αγκάθι», πάντως, στη λειτουργία τους είναι ο έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο, που εισήχθη με τον «Καλλικράτη» και ουσιαστικά «καταρρίπτει» τη φύση τους: τη λειτουργία τους με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια (εδώ για σχετικό θέμα).
Ο «σκόπελος» του Ελεγκτικού Συνεδρίου
Το Ελεγκτικό, αν και οι ΔΕΥΑ από την ίδρυσή τους με το Ν. 1069/80 ελέγχονται από ορκωτούς λογιστές, άρχισε να ελέγχει τις σαν να είναι δήμοι, μη λαμβάνοντας υπόψη του τη «φύση» τους, ότι είναι δημοτικές επιχειρήσεις και δε λειτουργούν με το δημόσιο λογιστικό. Αποτέλεσμα; Επιπλέον καθυστέρηση σε δαπάνες, προμήθειες και έργα, επιπλέον γραφειοκρατεία...
Η διαχείριση του νερού από τις ΔΕΥΑ
Όπως αποδείχθηκε, στους δήμους που δε λειτουργούν ΔΕΥΑ, η υπηρεσία ύδρευσης αποτελεί μια υποβαθμισμένη και πολλές φορές αναποτελεσματική υπηρεσία. Η διαχείριση του νερού είναι σε πολλές περιπτώσεις ελλιπής και τούτο επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων τα δίκτυα είναι ταυτόχρονα ύδρευσης και άρδευσης, χωρίς όμως εξ αρχής να προορίζονται γι' αυτόν τον σκοπό και χωρίς να έχει γίνει η απαιτούμενη υδρογεωλογική μελέτη. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι να δημιουργείται πρόβλημα με την ομαλή υδροδότηση των οικισμών.
Επίσης, τα πιο πολλά αντλιοστάσια-δεξαμενές είναι σε κακή κατάσταση εγκυμονώντας σοβαρούς κινδύνους για την δημόσια υγεία. Το προσωπικό των δήμων στο τομέα της ύδρευσης είναι ελλιπές και χωρίς εξειδίκευση, ενώ τα υδρόμετρα είναι είτε χαλασμένα είτε μη προσβάσιμα.
Τα πλεονεκτήματα των ΔΕΥΑ
Τέσσερα είναι τα σημεία στα οποία φαίνεται πως υπερτερούν οι ΔΕΥΑ έναντι των δήμων που έχουν υπηρεσία ύδρευσης-αποχέτευσης:
1) Ο μεγάλος βαθμός εξειδίκευσης που διαθέτουν οι ΔΕΥΑ στην κατασκευή έργων υποδομής και η συγκέντρωση τεχνογνωσίας που αφορά τόσο στην κατασκευή των έργων όσο και στην λειτουργία των ΔΕΥΑ και την παροχή των υπηρεσιών στους δημότες.
2) Η ευελιξία που διακρίνει τις ΔΕΥΑ σε σχέση με τους ΟΤΑ, ευελιξία που θα πρέπει να ενισχυθεί θεσμικά ώστε να διευκολύνει το έργο των ΔΕΥΑ. Γεγονός είναι ότι τον τελευταίο καιρό η ευελιξία των ΔΕΥΑ, η λειτουργία τους με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, όπως ο ιδρυτικός τους νόμος σαφώς ορίζει, έχουν αποδυναμωθεί από την Πολιτεία με τρόπο που αναιρεί το μη δημόσιο (αλλά σταθερά κοινωφελή) χαρακτήρα τους. Ο θεσμός του ελέγχου των δαπανών των ΔΕΥΑ από το Ελεγκτικό Συνέδριο που καθιερώθηκε από τον «Καλλικράτη» δημιούργησε σοβαρότατα προβλήματα λειτουργίας στις ΔΕΥΑ, αφού δεν ελήφθη υπόψη η φύση και το αντικείμενο τους.
Η ΕΔΕΥΑ θεωρεί «ότι θα πρέπει να διαφυλαχθεί η ευελιξία των ΔΕΥΑ, αφού αποτέλεσε μια από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για την εκπλήρωση των σκοπών τους και να εξεταστεί από κοινού με την Πολιτεία η θεσμοθέτηση ενός συστήματος ελέγχου που θα διασφαλίζει την νομιμότητα των πράξεων, την ευελιξία, την αποτελεσματικότητα και την λειτουργία υγιών και σύγχρονων επιχειρήσεων».
3) Η υψηλή ικανότητά τους στην παραγωγή έργων κοινωνικής ωφέλειας όπως είναι τα έργα ύδρευσης-αποχέτευσης και επεξεργασίας αστικών υγρών αποβλήτων. Χάριν στις ΔΕΥΑ, κυρίως, απορροφήθηκαν σημαντικά κονδύλια των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης και τηρήθηκαν σε μεγάλο βαθμό οι Οδηγίες και οι Κανονισμοί της Ε.Ε. που αφορούν στον τομέα ύδρευσης - αποχέτευσης.
«Χωρίς τις ΔΕΥΑ η χώρα μας θα είχε οδηγηθεί πολύ περισσότερες φορές ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου όπως έγινε σε άλλες περιπτώσεις για παράβαση κανόνων του περιβαλλοντικού δικαίου», σημειώνουν μιλώντας στην aftodioikisi.gr πηγές από την ΕΔΕΥΑ.
4) Η θεσμική τους δυνατότητα να διευρύνουν το αντικείμενό τους σε δραστηριότητες περιβαλλοντικού χαρακτήρα και η συμβολή τους στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. «Θα πρέπει, ωστόσο, το αναπτυξιακό "βάρος" των ΔΕΥΑ και ο περιβαλλοντικός τους ρόλος να τύχουν θεσμικής αναγνώρισης και κατοχύρωσης ώστε να υπάρξουν και πρακτικές συνέπειες όπως η συμμετοχή τους σε δράσεις και προγράμματα αναπτυξιακού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα», σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
Η ύπαρξη των ΔΕΥΑ είναι ο κυριότερος λόγος που ολοκληρώθηκαν πολλά έργα αποχέτευσης και λειτουργούν τα έργα αυτά σήμερα ασύγκριτα καλύτερα από ό,τι στο παρελθόν.
Βιολογικοί καθαρισμοί
Από όλες τις κατά καιρούς απογραφές των έργων προκύπτει ότι όλα σχεδόν τα έργα βιολογικών καθαρισμών για πάνω από 5.000 ισοδύναμους κατοίκους έχουν ολοκληρωθεί ή λειτουργούν σε ικανοποιητικό βαθμό με την ευθύνη των ΔΕΥΑ.
Αντιθέτως, όσα έργα βιολογικών καθαρισμών διαχειρίζονται δήμοι συνήθως λειτουργούν με πολλά προβλήματα λόγω έλλειψης προσωπικού και εμπειρίας ή και ευελιξίας για την αντιμετώπιση των λειτουργικών τους προβλημάτων. «Δε θα ήταν υπερβολή, αν λέγαμε, ότι πολλά έργα βιολογικών καθαρισμών σε πόλεις χωρίς ΔΕΥΑ έχουν εγκαταλειφθεί τελείως με αποτέλεσμα να έχουν σπαταληθεί επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων ευρώ», υπογραμμίζουν οι ίδιες πηγές από την ΕΔΕΥΑ.
Υγιεινό, άφθονο, ποιοτικό νερό
Πέρα, όμως, από τους βιολογικούς καθαρισμούς οι ΔΕΥΑ συμβάλλουν ιδιαίτερα στην προστασία της δημόσιας υγείας και την πρόληψη των ασθενειών παρέχοντας άφθονο και υγιεινό νερό στους καταναλωτές. Ένας σημαντικός αριθμός ΔΕΥΑ ασχολείται συστηματικά με την παρακολούθηση και τον έλεγχο της ποιότητας του παρεχόμενου πόσιμου νερού εφαρμόζοντας τις Οδηγίες τόσο της Ε.Ε. όσο και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και διαθέτει εργαστήρια και εξειδικευμένο προσωπικό για τον σκοπό αυτό. Οι ΔΕΥΑ εφαρμόζουν πλήρως την εθνική νομοθεσία και την νομοθεσία της Ε.Ε. για το πόσιμο νερό και οι καταναλωτές τους εγγυημένα πίνουν νερό που ελέγχεται στην ποιότητά του.
Αντιμετώπιση λειψυδρίας
Για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, οι ΔΕΥΑ έχουν προβεί σε εκτεταμένη αντικατάσταση των παλαιών δικτύων ύδρευσης ώστε να μειώσουν σημαντικά τις διαρροές. Επιπλέον, χρησιμοποιούν όλες τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές για τη διαφύλαξη των υδατικών πόρων και τα τελευταία χρόνια οργανώνουν ευρείες ενημερωτικές καμπάνιες για την πληροφόρηση του καταναλωτικού κοινού ώστε να γίνει πλέον συνείδηση ότι το νερό είναι ένας φυσικός πόρος «εν ανεπαρκεία».
